Hiperbarik Oksijen Tedavisi (HBOT) nasıl uygulanır?
Tedavi, hastaların basınç odasına alınmasıyla başlar. Ardından basınç odasının kapıları kapatılır ve içeriye hava verilerek basınç artırılır.
Dış ortam basıncının üzerine çıkıldığında (bazı hastalıklarda bu basınç değişebilir, ancak genellikle rutin tedavilerde atmosfer basıncının 2-2.5 katına kadar yükseltilir), hasta, bilinç durumu ve toleransına göre maske, başlık ya da endotrakeal tüp aracılığıyla aralıklı olarak %100 oksijen alır.
Hastaların yüksek basınca uyum sağlayabilmesi ve tedaviyi dışarıdan takip eden basınç odası operatörü ve hekimle iletişimi için, tedavi esnasında bir sağlık personeli hastalara eşlik eder.
Kliniğimizde, çok kişilik basınç odasında aynı anda 12 hasta tedavi alabilmektedir. Hastalar, tedavi saatinden en az 30 dakika önce tedavi kıyafetlerini giymiş ve ihtiyaçlarını gidermiş olarak kliniğimizde hazır bulunmalıdır.
Rutin tedavilerde hastalar basınç odasında 2 saat kalmaktadır.
HBOT sırasında hastalar neler hisseder?
Basınç odasında basıncın artışıyla birlikte hastalar kulaklarında dolgunluk hissi duyabilirler. Tedavi öncesinde hastalara bu konuda bilgi verilir ve çeşitli manevralar öğretilir. Ayrıca, tedavi esnasında eşlik eden sağlık personeli de kulaklarındaki dolgunluk hissini giderebilmeleri için yardımcı olur.
Tedavi süresi nedir?
Bir HBOT seansı, hastalığa ve hastanın tıbbi geçmişine bağlı olarak değişiklik gösterebilir, ancak genellikle 1,5-2 saat sürer. Hastaların çoğunluğu günde bir seans tedavi alır. Ancak bazı acil durumlarda, hastanın durumuna göre seans sayısı artabilir. Toplam seans sayısı ise hastalığın türüne ve seyrine göre değişir.
Tedavinin yan etkileri var mıdır?
En sık görülen yan etki, basınç değişikliğinin kulaklar ve sinüslerde yarattığı etkidir. Bu durum tehlikeli olmayıp, basınç eşitleme yöntemleri öğrenildiğinde önlenebilir.
Diğer yan etkiler oldukça nadirdir ve oksijen zehirlenmesi ile pnömotoraks (akciğer sönmesi) gibi durumları içerebilir.
Hastaların tedaviye uygunluğu, tedavi öncesi yapılan gerekli tetkik, görüntüleme ve muayene ile uzman hekim tarafından değerlendirilir.
HBOT etki mekanizmaları nelerdir?
Hiperbarik oksijen tedavisi ile:
- Antihipoksik etki: Plazmada çözünen oksijen miktarı artarak, hipoksik (oksijenin yetersiz olduğu) dokuların oksijenlenmesi sağlanır.
- Antienfektif etki: Anaerobik bakterilerin üremesi durdurulur ve bazı antibiyotiklerin etkinliği artar.
- Antiödem etki: Vazokonstriksiyon sayesinde ödem azalır.
- Karbonmonoksit zehirlenmesinde sitotoksik etkiyi önleyici etki.
- Yara iyileşmesini destekleyici etki: Yara bölgesindeki lökosit aktivasyonu güçlenir ve yeni damar oluşumu (angiogenez) sağlanır.
HBOT hangi hastalıklarda kullanılır?
- Dalgıç hastalığı (dekompresyon hastalığı)
- Karbonmonoksit ve siyanid intoksikasyonu, akut duman inhalasyonu
- Gazlı gangren (klostridyal myonekroz)
- Yumuşak dokunun nekrotizan enfeksiyonları
- Hava veya gaz embolisi
- Retinal arter oklüzyonu
- Kronik refrakter osteomyelit
- Kafa kemikleri, sternum ve vertebranın akut osteomyelitleri
- Yara iyileşmesinin geciktiği durumlar
- Ani işitme kaybı
- Crush yaralanması, kompartman sendromu ve diğer akut travmatik iskemiler
- Osteonekroz
- Radyasyon nekrozları
- Beyin absesi
- Termal yanıklar
- Şüpheli flep ve greft tutmaları
- Anoksik ensefalopati